Verslag van de eerste pilot van de cursus – november 2012
Leerzaam
In november 2012 was in Amersfoort de eerste pilot van onze cursus sterrenkunde voor docenten van het basis- en voortgezet onderwijs, ‘Leer het heelal begrijpen!’. Het was erg gezellig en zeker voor een eerste pilot erg leerzaam. Een resultaat ervan was dat er wat meer 'zelf doen' kwam in de cursus, en wat minder theorie. Zie ook de
film van deze pilot.
De laatste twee pilots waren in het voorjaar van 2014. Zie daarvoor dit
bestand en meerdere
nieuwsbrieven. Deze pilots leidden onder andere tot een uitbreiding van het deel over hemelmechanica (de bewegingen aan de sterrenhemel) en de uitleg over het driedimensionale karakter van de ruimte om ons heen, en alle lijnen en punten die wij hebben geprojecteerd op de sterrenhemel.
Het belangrijkste doel van de pilots is natuurlijk om ervan te leren en dat is ook gebeurd. De groepen cursisten was zeer mondig en interactief, wat ons zeer belangrijk beeld opleverde van hoe we de cursus nog beter konden aanpassen aan de wensen van de docenten.
Praktisch
Aan de hand van vragen en opdrachten leerden de docenten de planisfeer te gebruiken en kregen zij ervaring met alle mogelijkheden. Begrip van de planisfeer levert automatisch begrip op van de bewegingen van de sterrenhemel, want de planisfeer is bedoeld om die bewegingen weer te geven. En begrip van de bewegingen is heel belangrijk want het is nodig om het heelal in onze omgeving beter te begrijpen!
Ook met andere basisonderwerpen, zoals de samenstelling van het zonnestelsel, en de afstanden en afmetingen daarbinnen, moesten de docenten zelf aan de gang met behulp van vragen en opdrachten, én vooral met een schaalmodel van het zonnestelsel, of
Planetenpad. Zie hieronder.
De docenten gaven allemaal aan dat zij die praktische zaken erg waardeerden en meer op dat gebied zouden willen. We gaan de cursus daarom ook wat aanpassen:
minder theorie en meer doen! Je kunt sterrenkunde echter niet uitleggen zonder een flink stuk theorie, dus die lessen blijven ook belangrijk.
Die aanpassingen vergen tijd en daarom zijn de eerder geplande twee pilots in het voorjaar van 2013 verschoven naar het najaar van 2013.
Planetenpad
Een van onze populairste hulpmiddelen is het kleine schaalmodel van het zonnestelsel (of Planetenpad), de beste manier om de afstanden en afmetingen binnen het zonnestelsel - en daarbuiten! - te begrijpen. Zie ook
Schaalmodellen.
Wij gebruiken in de lessen twee schaalmodellen van het zonnestelsel. Het boven genoemde kleine Planetenpad is op schaal 1:100 miljard en die schaal is erg geschikt om de afstanden te tonen: de afstand van de zon tot de buitenste planeet, Neptunus, is hierin 45 m. Dat kun je op het schoolplein of een grasveld in de buurt van de school prima opzetten! De metrische schaal maakt het ook gemakkelijk om echte afstanden om te rekenen naar afstanden op schaal: 1 cm staat voor 10 miljoen km in werkelijkheid. Dat betekent dat Pluto nu (op ongeveer 4,8 miljard km van de zon) in het model op 48 meter afstand van de zon staat.
Deze schaal is ook dezelfde als die we gebruiken voor het Zonnestelselmodel dat wij uitgeven (zie
Zonnestelselmodel). Die set van zonnestelselkaartjes is ook onderdeel van het cursuspakket dat bij de cursus hoort, dus u kunt dat meteen op school inzetten! De kaartjes en de 'oude' 3D modelletjes worden in de opstellingen gecombineerd. Je ziet dus een echt modelletje van een planeet, dwergplaneet, ijsdwerg, planetoïde of de zon, met daaronder het kaartjes met alle informatie. Zie onze eerste
Nieuwsbrief (februari 2013) over mogelijke opstellingen die je zelf kunt maken.
Het andere schaalmodel is op schaal 1:475 miljoen en meer bedoeld om een goed overzicht van de verschillen in afmetingen te krijgen. Hier is de zon 3 meter groot (die laat ik dus maar achterwege...), Jupiter 30 cm, de aarde een kleine 3 cm. Dit model bevat alle leden van het zonnestelsel die groter zijn dan ca. 1000 km diameter. Voor het begrijpen van de afstanden in het zonnestelsel is het niet zo geschikt want de afstand van de zon tot Neptunus is 9,5 km...
Zie hier voor een informatieve
film van de eerste pilot.
Wat de cursisten ervan vinden:
-
Ik vond de sfeer bijzonder prettig en de schaalmodellen een eye opener. Geweldig middel! De stof van de laatste twee middagen vond ik pittig, maar niet erg omdat ik wel een totaaloverzicht heb gekregen. Dat vond ik een enorme verrijking. Een cursus die zijn naam volledig waar maakt: kunnen genieten en leren begrijpen! Ik wil hem nog een keer volgen! (Mieke)
-
Goede sfeer, veel ruimte voor vragen en eigen inbreng. De schaalmodellen zijn goed te gebruiken voor de beeldvorming van de leerlingen. De slogan ‘Rob Walrecht leert je het heelal begrijpen’ en het ‘Genieten van…’ van de boeken wordt met deze cursus zeker waargemaakt. Zeer deskundig! Een goede basis voor mijn lessen.
-
De diepgang en het vele aanschouwelijke materiaal – de diverse schaalmodellen – zorgen voor meer grip op het heelal. Al valt er nog oneindig veel te leren. (Monique)
-
Zit goed in elkaar, erg gestructureerd. Vele schaalmodellen erg handig! En wat is er nu leuker om les te krijgen over de planisfeer van Mr. Planisfeer zelf! (Eelko Groenendaal)
