Alles wat wij kennen in het heelal is materie of straling (energie), en die twee zijn uitwisselbaar, volgens Einstein’s beroemde formule E = mc2. Deze lezing gaat niet over Einstein en zijn formule. Het gaat ook niet over al die andere energie en materie in het heelal die wij niet kunnen zien (of begrijpen…): donkere energie (68,3%) en donkere materie (26,8% van het heelal). In deze lezing gaat het over de 4,9% van het heelal die bestaat uit gewone straling (energie) en gewone materie.
Je krijgt als bezoeker een inleiding in de wereld van de materie: atomen, moleculen; protonen, neutronen en elektronen; chemie, ionen, isotopen en radioactiviteit.
Daarna gaat het over straling, of beter: elektromagnetische straling. Ooit kenden we slechts zichtbaar licht, maar sinds een paar eeuwen kennen we ook infrarood (‘onder rood’) en ultraviolet (‘voorbij violet’). Rond 1900 werden zowel röntgenstraling als gammastraling ontdekt, met hun hoge energie, en pas in 1931 ging men radiostraling beter begrijpen. Astronomen zijn heel blij met die straling, want álles dat wij waarnemen in het heelal is door middel van elektromagnetische straling!
In deze lezing worden veel voorbeelden uit de sterrenkunde aangehaald, om te laten zien hoe astronomen informatie kunnen halen uit de energie, de golflengte, van EM straling. Hoe je weet dat er in die mooie rode nevels, zoals de Orionnevel, sterren worden geboren.
De lezing eindigt met het verhaal van de zon: hoe de zon energie maakt uit materie en hoe zijn licht en warmte ons bereikt.
Over de achtergrond van deze lezing
Onze cursus sterrenkunde voor docenten van het basis- en voortgezet onderwijs, en in een iets andere vorm voor particulieren, is modulair van opzet. Voor de cursus moest een aantal modules komen te vervallen, vanwege tijdgebrek.
Zonde natuurlijk! Dit is een combinatie van drie van die modules: over materie, over elektromagnetische straling en over de zon (van binnen en van buiten).
De titel van deze lezing slaat natuurlijk op het feit dat al het bekende uit energie en materie bestaat en is met een knipoog naar de
Theorie van Alles, een nog niet bestaande theorie die alle elementaire deeltjes en fundamentele natuurkrachten in één model zou moeten samenbrengen.
